*Τσιατί σημαίνει στέγη στα κουδαρίτικα, που είναι η συνθηματική γλώσσα των μαστόρων.

Το έργο "ΤΣΙΑΤΙ" | Μαθητεία και Εργαστήριο Παραδοσιακής Οικοδομικής Ξυλουργικής εστίασε στην ανάδειξη των παραδοσιακών και βιώσιμων τεχνικών δόμησης με ξύλο, από την πρώτη ύλη έως εξειδικευμένες εφαρμογές. Μέσα από ένα διπλό εκπαιδευτικό πρόγραμμα, μια επαγγελματική μαθητεία και ένα βιωματικό εργαστήριο, και ένα διευρυμένο πρόγραμμα εκδηλώσεων, το “Τσιατί” επικεντρώθηκε στο φιλόδοξο έργο της αποκατάστασης και ανακαίνισης της ξύλινης στέγης του πρώην Δημοτικού Σχολείου στα Φράστα των Τζουμέρκων. Το σχολικό κτίριο, που μας έχει παραχωρηθεί από τις τοπικές αρχές και από το 2022 το αποκαθιστούμε με τρόπο βιώσιμο και συμμετοχικό, θα αποτελέσει ένα κέντρο έρευνας και εκπαίδευσης για την παραδοσιακή και αειφόρο δόμηση.

Έργο
Το έργο της συμμετοχικής αποκατάστασης αφορούσε τη συντήρηση τμήματος της ξύλινης στέγης του κτιρίου. Η ανακατασκευή της στέγης στόχευε επίσης στη μερική αναδιαμόρφωση του φορέα της μέσω της προσθήκης δύο παταριών για την εξασφάλιση αναγκαίου λειτουργικού χώρου. Πρόκληση και επίτευγμα αποτέλεσε ο σχεδιασμός και η εφαρμογή θερμομονώσεων με βάση φυσικά υλικά, όπως συμπιεσμένο πριονίδι, φελλός και μαλλί προβάτου, ενώ ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην επανάχρηση και ανακύκλωση δομικών στοιχείων. Παράλληλα, ενσωματώθηκαν πρακτικές επιλεκτικής αφαίρεσης δομικών στοιχείων, ανακύκλωσης και επανάχρησής τους σε μια κατεύθυνση μείωσης του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της κατασκευαστικής διαδικασίας. 

Μαθητεία και εργαστήριο
Μέσα από το εκπαιδευτικό πρόγραμμα συνολικά 26 συμμετέχοντες/ουσες από την Ελλάδα και το εξωτερικό, απέκτησαν πρακτικές γνώσεις ως προς τη χρήση του ξύλου στην παραδοσιακή δόμηση, και εργάστηκαν υπό την καθοδήγηση των εκπαιδευτών-συνεργατών της ομάδας, τον Τρύφωνα Παπαϊωάννου και τον Dominic Taylor.

Διαλέξεις 
Οι διαλέξεις που πλαισίωσαν την πρακτική άσκηση των μαθητευόμενων και εμπλούτισαν τη γνώση μας γύρω από τις διαφορετικές προεκτάσεις της βιώσιμης διαχείρισης και χρήσης του ξύλου. Συγκεκριμένα, οι διαλέξεις -ορισμένες εξ αυτών ανοιχτές στο κοινό-, περιστράφηκαν γύρω από την παραδοσιακή και οικοδομική ξυλουργική, ιστορικά στοιχεία γύρω από συναφείς κατασκευές και μεθόδους συντήρησης, καθώς και πολιτισμικά και περιβαλλοντικά ζητήματα γύρω από τον κύκλο ζωής του ξύλου και τη χρήση του διαχρονικά.

Ανοιχτές εκδηλώσεις
Προς το σκοπό της ενεργοποίησης και συμμετοχής της τοπικής κοινότητας διοργανώθηκαν δράσεις για το κοινό, συγκεκριμένα: ανοιχτές ημέρες εργοταξίου, περιηγήσεις, παρουσιάσεις και διαλέξεις, που περιστράφηκαν γύρω από τη χρήση του ξύλου, την παραδοσιακή και βιώσιμη δόμηση, το έργο της ομάδας μέχρι σήμερα, και το ίδιο το έργο “Τσιατί”. Ορισμένες από τις εκδηλώσεις αυτές, εντάχθηκαν στο πρόγραμμα “Ευρωπαϊκές Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς” κατά το διάστημα 27-29 Σεπτεμβρίου.

Στρογγυλή τράπεζα
Στις 21 Σεπτεμβρίου διοργανώσαμε μια στρογγυλή τράπεζα για την τεχνική εκπαίδευση στην παραδοσιακή δόµηση, που έτυχε θερμής υποδοχής και μεγάλης συμμετοχής. Οι ομιλητές/τριες που ηγήθηκαν της συζήτησης τοποθετήθηκαν πάνω στις προοπτικές ανάπτυξης σχετικών εκπαιδευτικών σχημάτων στην Ελλάδα, αναδεικνύοντας παράλληλα σημαντικά εγχειρήματα από το εξωτερικό.

Τοπική τελετή απονομής Europa Nostra 
Στις 21 Σεπτεμβρίου, στο πλαίσιο των ανοιχτών εκδηλώσεων και της στρογγυλής τράπεζας πραγματοποιήθηκε και η τοπική τελετή απονομής του βραβείου που απέσπασε η ομάδα μας συνολικά για το έργο της, στην κατηγορία “Εκπαίδευση, Κατάρτιση & Ανάπτυξη Δεξιοτήτων” στα Βραβεία Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Κληρονομιάς / Βραβεία Europa Nostra 2024. Η απονομή της τιμητικής πλακέτας έγινε από την κα. Λυδία Καρρά, πρόεδρο της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (ΕΛΛΕΤ) και εκπρόσωπο της Europa Nostra στην Ελλάδα.